မြန္တို႔၏ သမိုင္းမွတ္တိုင္ “သုဝဏၰဘူမိ” အား ေျခရာေကာက္ျခင္း (ပထမပိုင္း) Aye Chan Mon Aye Chan Mon

Wednesday, 30 April 2014 07:30
Written by မင္းေသြးနီ (ရာမည)

“ကႏၲာရ ဟူေသာ မြန္ဂိုလီးယား မွသည္ ေလနီ ၾကမ္းခ်ီ ယန္စီ ျမစ္တေလွ်ာက္ ေရၾကည္ရာ ျမက္ႏုရာ သို႕သည္” ဟူေသာ မြန္ဘာသာျဖင့္ အမည္ရသည့္ အဆိုေတာ္ လဝီ၏ သီခ်င္း သည္ကား အိုက္စပ္စပ္ ေန႕လည္ခင္း၌ ခပ္ၿငိမ့္ၿငိမ့္ ေပၚထြက္ ေနသည္။ ေန႔လည္ခင္း တစ္ခုက ေလးသြဲ႔သြဲ႔ ႐ွိလွသည္။ အေတြးတို႕ကား နယ္ခ်ဲ႔ ေလၿပီ။

သမိုင္း၌ ေက်ာ္ၾကားကာ ကိုယ့္ထီး ကိုယ့္နန္း ကိုယ့္ၾကငွန္းႏွင့္ ေနခဲ့ေသာ “မြန္” လူမ်ိဳး။ မင္းျမတ္ မႏူဟာ၊ ရာဇာဓိရာဇ္ ၊ ဓမၼေစတီ၊ ႐ွင္ေစာပု ကဲ့သို႔ သမိုင္း၌ ေက်ာ္ၾကား ခဲ့သည့္ ႐ွင္ဘုရင္မ်ား အုပ္စိုး ခဲ့ၾကသည့္ “မြန္” လူမ်ိဳး၊ ဗုဒၶ ႐ွင္ေတာ္ျမတ္ ဆီမွ သရဏံဂုဏ္အား ပထမဆံုး နာယူ ခဲ့ကာ ဗုဒၶ သာသနာေတာ္ ပထမဆံုး ထိေတြ႕ခြင့္ ရခဲ့ေသာ “မြန္” လူမ်ိဳး။

ယေန႕၌မူကား ကိုယ့္ထီး ကိုယ့္နန္း ကိုယ့္ၾကငွန္းကို အပ ထားဘိ။ ကိုယ့္ျပည္နယ္၌ ကိုယ္ပင္ လြတ္လပ္စြာ အုပ္ခ်ဳပ္ ၊ လြတ္လပ္စြာ ဥပေဒ ျပဳခြင့္က မ႐ွိ။ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေျပာင္းလဲ လာေလေသာ ေလာကတရား၊ မၿမဲေသာ သခၤါရ တရားတို႕ကား “မြန္” လူမ်ိဳး တို႕အား တိုက္စား သြားခဲ့ ေလၿပီ။

မြန္စာေရး မြန္စကား ေျပာတတ္သည့္ လူလည္း တျဖည္းျဖည္း ႐ွားပါး လာခဲ့သည္။ ေ႐ႊ႕လ်ား ေနတဲ့ လူဦးေရ အခ်ိဳးအစား ေတြၾကား မြန္လူမ်ိဳးတို႕ရဲ့ တည္႐ွိမႈ ျဖစ္တည္ မႈေတြ တိုက္စား ခံရသည္။ မြန္စကား အစား လူမႈေရး၊ ပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ အံဝင္ ဂြင္ဂ် ျဖစ္ေစရန္ “ဗမာ” စကားအား အစားထိုး သံုးဆြဲ လာသည္။

လံုးပါးပါးရာ ကေန ေနာင္ကာလ တစ္ခုမွာေတာ့ ေပ်ာက္ကြယ္ သြားရမည့္ အေရးကိုပင္ စိုးထိတ္ ေနရ ေလၿပီ။ ေ႐ွ႕၌လည္း ယင္းကဲ့သို႕ ေပ်ာက္ကြယ္ သြားသည့္ “ပ်ဴ” လူမ်ိဳး တို႕ကား သင္ခန္းစာ ယူစရာ ေကာင္းေသာ ျဖစ္ရပ္ ျဖစ္ေပသည္။

ထိုသို႕ ငါတို႕သည္ မြန္ျဖစ္ျခင္းကို ရဲရဲ ဝံ့ဝံ့ ေထာက္ထား ေျပာဆိုႏိုင္ရန္ သမိုင္းႏွင့္ ယွဥ္၍ အေထာက္ အထားမ်ား လိုေလၿပီ။ ေအဒီ (၇) ရာစု ခန္႕မွ စ၍ “သုဝဏၰဘူမိ” ဟူ၍ ေခတ္တေခတ္ကို ထူေထာင္ကာ မြန္ၿမိဳ႕ျပ ယဥ္ေက်းမႈ တစ္ခုကို ထူေထာင္ ခဲ့ၾကသည္ဟု သမိုင္းရာဇဝင္ စာေပ မ်ား၌ ႐ွိလင့္ ကစား ကေန႕ထိ တိုင္ကား မိမိ ရရ ျပစရာ မ႐ွိေသး။

သို႕ေသာ္ျငားလည္း မြန္ဘုရင္ ရာမာဓိပတိ ဘြဲ႔ခံ ဓမၼေစတီမင္း၏ ေအဒီ (၁၁) ရာစု ခန္႕တြင္ ေရးထိုးညႊန္းျပ ထားသည့္ ကလ်ာဏီ ေက်ာက္စာပါ ေဖာ္ျပခ်က္ အရမူကား သုဝဏၰ တိုင္းသည္ -

“ေကလာသေပါဝ ဘုရား၏ အေနာက္ေျမာင္ေထာင့္၊ ၿမိဳ႕တစ္ဝက္ သည္ကား ေတာင္ေပၚ၊ အျခား တစ္ဝက္ကား ေျမျပင္၊ သမုဒၵရာႏွင့္လည္း နီးေလသည္” ဟု ဆိုေလသည့္ အနက္ကို ေထာက္၍ ယခု မြန္ျပည္နယ္ ဘီလင္း ၿမိဳ႕နယ္၌ တည္႐ွိ မည္ဟု မြန္သမိုင္း ပညာ႐ွင္တို႔ ယူဆ ၾကသည္။

ယေန႕၌ မူကား ၎ မြန္ျပည္နယ္ ဘီးလင္း ၿမိဳ႕နယ္ အတြင္း၌ တစ္ခ်ိန္ တစ္ေခတ္ တစ္ခါက “သုဝဏၰ” တိုင္းဟု ထြင္ခဲ့ ေလေသာ မြန္ႏိုင္ငံေတာ္ တည္႐ွိ ခဲ့သည္ဟု ဆိုေသာ သမိုင္း အေထာက္ အထားတစ္ရပ္ကို လက္ဆုပ္ လက္ကိုင္ ျပႏိုင္ရန္ ယဥ္ေက်းမႈ ဝန္ႀကီး ဌာန လက္ေအာက္ခံ ေ႐ွးေဟာင္း သုေတသန ဦးစီးဌာနက ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ “သုဝဏၰ” ဘူမိလို႔ ယူဆရတဲ့ ေနရာကို တူးေဖာ္မႈ ျပဳေနပါတယ္။

ဒီေနရာဟာ “သုဝဏၰဘူမိ” ေနရာပဲ ဆိုတာ ဘယ္ေလာက္ အေထာက္အထား ခိုင္လံုလဲ ဆိုတာ ဒီတူးေဖာ္ မႈမွာ ေလ့လာသူ တစ္ဦး အေနနဲ႔ ပါဝင္ ခဲ့တဲ့ သမိုင္းသုေတသီ တစ္ဦး ျဖစ္သူ ႏိုင္ရဲေဇာ္က

“မြန္ေတြ အေနနဲ႔ သုဝဏၰဘူမိ ဆိုတာကို ဘာေၾကာင့္ ေျပာလဲ ဆိုရင္ အဓိက ဓမၼေစတီမင္း ေရးထိုး ခဲ့တဲ့ ကလ်ာဏီ ေက်ာက္စာမွာ ပါတဲ့ အခ်က္ေၾကာင့္ ေျပာတယ္၊ အဲဒီ အခ်က္ ေတြက အရက္သည္မ ၊ ဝင္းက လို႔ေျပာတဲ့ ေနရာနဲ႔ ထပ္တူကို က်ေနတယ္၊ ၿမိဳ႕တည္ ေနရာ ေကလာသေပါဝ ဘုရား၏ အေနာက ္ေျမာင္ေထာင့္၊ ၿမိဳ႕တစ္ဝက္ သည္ကား ေတာင္ေပၚ၊ အျခား တစ္ဝက္ကား ေျမျပင္၊ သမုဒၵရာႏွင့္လည္း နီးတယ္ ဆိုတဲ့ အခ်က္၊ ေနာက္တစ္ခု ေက်ာက္စာ ထဲမွာ ထည့္ေရး ထားတဲ့ တိုက္ကုလား ဆိုတဲ့ အရပ္ အဲဒါေတြ အားလံုးနဲ႔ ကိုက္ညီ ပါတယ္” ဟု ႏိုင္ရဲေဇာ္က ေျပာသည္။

သို႕ေသာ္လည္း ထိုေနရာ၌ ၿပီးခဲ့သည့္ ၁၉၇၄-၇၈ ခုႏွစ္၌ တစ္ႀကိမ္ တူးေဖာ္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။ ထိုမွ တူးေဖာ္ရ႐ွိသည့္ အိုးျခမ္းပဲ့စ တစ္ခုအား သက္တမ္း ဆန္းစစ္ ႏိုင္ရန္ အတြက္ သာမိုလူနစ္စစ္ (အပူေပး ျခင္းျဖင့္ သက္တမ္း တြက္ခ်က္ျခင္း) စနစ္ျဖင့္ အေျဖ႐ွာ ၾကည့္ေသာ္ ၄င္းအိုးျခမ္းပဲ့ သည္ကား (၁၃) ရာစုမွ အိုးျခမ္းပဲ့စ ဟူ၍ ဆန္းစစ္ သူမ်ားက မွတ္တမ္းတင္ ေလသည္။

ထို႕ေၾကာင့္လည္း (၇) ရာစု သက္တမ္း အေထာက္ အထားဟု ဆို၍ ေမွ်ာ္လင့္ ထားေသာ ၎အိုးျခမ္းပဲ့မွာ (၁၃) ရာစုဟု မွတ္တမ္းတင္ ခံရသျဖင့္ “သုဝဏၰ” ဘူမိ တူးေဖာ္ မူသည္လည္း တျဖည္းျဖည္း ရပ္တန္႔ သြားသည္။

ထို႕အတူ မြန္လူမ်ိဳး တို႔၏ “သုဝဏၰဘူမိ” ရာဇဝင္ သည္လည္း အေဝဖန္ ခံခဲ့ရသည္။ တစ္ကယ္ မ႐ွိ ေလေသာ အရာ၊ ပါးစပ္ရာဇဝင္သာ ျဖစ္သည္ဟု အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ေဝဖန္ျခင္းကို ခံရသည္။

ထိုအေၾကာင္း ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၁၄ ႏွစ္ဆန္းေလာက္မွာ စာေရးသူ တစ္ေခါက္ ေမာ္လၿမိဳင္သို႕ ေရာက္တုန္း ကံအားေလ်ာ္စြာ “သမိုင္း အေမြအႏွစ္ ထဲက ေခတ္ဦးမြန္” ဆိုတဲ့ စာတမ္း ဖတ္ပဲြကို စာတမ္းဖတ္ဖို႔ ေရာက္လာတဲ့ ဦးစံဝင္းႏွင့္ ေတြ႕ဆံု ခဲ့စဥ္ ေျပာျဖစ္ ခဲ့ၾကသည္။

ဦးစံဝင္းမွာ၁၉၈၆ခုႏွစ္တြင္မဟာ ဝိဇၨာ ဘြဲ႔အတြက္“စစ္ေတာင္းႏွင့္သံလြင္ျမစ္ႏွစ္သြယ္စပ္ၾကားရွိေရွးေဟာင္း ၿမိဳ႔မ်ားပဏာမေလ့လာခ်က္” စာတမ္းကိုေရးသားခဲ့သူျဖစ္ၿပီးသမိုင္းသုေတသနဌာနတြင္တာဝန္ထမ္းေဆာင္ ခဲ့ကာသုဝဏၰဘူမိစီမံခ်က္တြင္ဦးေဆာင္သူသုေတသီ တဦးျဖစ္သည္။ ႏွစ္ေပါင္း၃ဝေက်ာ္သုေတသန လုပ္ငန္းကိုလုပ္ေဆာင္ခဲ့သူျဖစ္သည္။

၎၏ ထိုအိုးျခမ္းပဲ့ အေပၚ ေလ့လာ ဆန္းစစ္၍ (၁၃) ရာစု ဟု မွတ္တမ္း တင္ျခင္းအေပၚ တုန္႔ျပန္ခ်က္ မွာကား -

“အဲဒီ အိုးျခမ္း ပဲ့က အခု သုဝဏၰ ဘူမိ ဆိုၿပီး တူးေဖာ္ ေနတဲ့ ၿမိဳ႕႐ိုးရဲ့ အျပင္မွာ ေတြ႔တဲ့ အိုးျခမ္းပဲ့၊ တစ္ခု ျဖစ္တယ္၊ တစ္ကယ္ ဆိုရင္ စစ္ေဆး သင့္တာက ၿမိဳ႔႐ိုး အတြင္းပိုင္းမွာ ေတြ႔တဲ့ အေထာက္အထားကို ေပးသင့္တယ္၊ စစ္ေဆး သင့္တယ္၊ ဒါဟာ ယံုၾကည္စရာ ေကာင္းတဲ့ အေထာက္ အထားမွ မဟုတ္တာ” ဟု ဦးစံဝင္းက က်ေနာ့္ကို ျပန္႐ွင္းျပ ခဲ့တယ္။

လက္႐ွိ တူးေဖာ္ ေနသည့္ သုဝဏၰဘူမိ ဆိုသည္မွာ မွန္ကန္ေၾကာင္း အေထာက္ အထား ျပႏိုင္သည့္ သက္ေသမ်ား ရ႐ွိ ထားၿပီး ျဖစ္ေၾကာင္း ဦးစံဝင္းက ဂုဏ္ယူ စြာနဲ႔ ျပန္လည္ ေျပာျပ ခဲ့သည္။

ထို႔ အတူ ႏိုင္ရဲေဇာ္ ကလည္း ၎ရဲ့ အယူအဆကို အခုလို ႐ွင္းျပ ပါတယ္။

“ၿမိဳ႕တည္တယ္ ဆိုတာ တစ္ခါ တည္ၿပီး အၿမဲ ေနလို႔ ရတာမွ မဟုတ္တာ ၊ ျပန္လည္ မြမ္းမံတယ္၊ ထပ္ၿပီး မြမ္းမံတယ္၊ အဲဒီလို အဆင့္ဆင့္ ႐ွိတယ္၊ အေထာက္အထား တစ္ခုကို အေပၚယံ တူးေဖာ္မႈ ကပဲ ရတယ္၊ အဲဒါကို ၾကည့္ၿပီး ဆံုးျဖစ္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ မွားႏိုင္ ပါတယ္၊ အခု တူးေဖာ္ ေနတဲ့ သုဝဏၰဘူမိ ဆိုရင္ ၿမိဳ႐ိုး ေပၚဖို႕ (၁၈) ေပေလာက္ အနက္က်ေအာင္ တူးၿပီးမွ ဒါဟာ ၿမိဳ႔႐ိုး ဆိုၿပီး ေျပာႏိုင္တာပါ၊ ဒါ့ျပင္ကို အခ်ိဳ႔ ေနရာ ေတြမွာ ဆိုရင္ ၁၅ ေပ ၂၀ ေပေလာက္ တူးၾကည့္ရင္ အထပ္ထပ္ ျဖစ္ေနတဲ့ အလႊာေတြကို ေတြ႕ရမယ္၊ ေခတ္တေခတ္နဲ႔ တစ္ေခတ္မွာ မြန္းမံၿပီး ျပန္တည္ ထားတဲ့ အေထာက္ အထား ေတြပဲလို႔ သံုးသပ္လို႔ ရတယ္၊ အေပၚဆံုး အလႊာ ကေတာ့ သက္တမ္း အႏုဆံုး ျဖစ္မွာေပါ့” ဟု ႏိုင္ရဲေဇာ္က ေျပာသည္။

(ဆက္လက္ ေဖာ္ျပပါမည္)

သထံု ၿမိဳ႕နယ္ တြင္း႐ွိ "သုဝဏၰဘူမိ" တူးေဖာ္ေနျခင္းမွ ရ႐ွိသည့္ အေထာက္အထား တစ္ခု သထံု ၿမိဳ႕နယ္ တြင္း႐ွိ "သုဝဏၰဘူမိ" တူးေဖာ္ေနျခင္းမွ ရ႐ွိသည့္ အေထာက္အထား တစ္ခု ဓါတ္ပံု - (ႏိုင္ရဲေဇာ္)

Aye Chan Mon# Credit To : ေရြဟၤသာသတင္းဌာန> ျပန္လည္ မ်ေ၀ျခင္း ျဖစ္ပါသည္